Tôi đi xem La La Land thuần tuý vì hiệu ứng truyền thông. “Phim hay lắm! Cả rạp đứng dậy vỗ tay. Ai cũng khóc như mưa. Thằng kế bên em khóc hu hu luôn.” Và thế là tôi xem. Và rồi tôi bước ra khỏi phòng chiếu, mắt khô ráo (mặc dù tôi rất dễ rơi nước mắt khi xem phim), nhưng trong lòng cảm xúc lại rất xáo trộn. Có người bảo La La Land là bộ phim về một tình yêu đẹp. Tôi không cảm thấy thế. Có người lại cho nó đề cao đam mê và theo đuổi những gì mình thích. Tôi lại thấy thiếu thiếu. Sau một thời gian suy ngẫm, tôi mới bắt đầu tự mình nghiệm ra 3 tầng thông điệp của bộ phim.
Thông điệp 1 – Tình Yêu
Who knows, I felt it from the first embrace I shared with you.
That now, our dreams. They’ve finally come true.
Theo tôi, tình yêu của Seb và Mia chính là xương sống của La La Land. Bắt đầu từ nó, kết thúc cũng từ nó. Câu chuyện tình đánh vào lớp khán giả trẻ, mơ mộng và thích những điều ngọt ngào. Lần đầu gặp gỡ của hai nhân vật chính được xây dựng theo kiểu love from hate, tạo ra một thách thức để hai người vượt qua được ấn tượng xấu ban đầu, và rồi nắm lấy cơ hội đào sâu, tìm hiểu đối tượng, và cuối cùng là fall hard in love.
City of stars, just one thing everybody wants.
There in the bars and through the smokescreen of the crowded restaurants.
It’s love. Yes, all we’re looking for is love from someone else.
Và cũng chính từ kiểu mở đầu như vậy, người xem được hoá thân thành chính Seb và Mia để hiểu những trăn trở của Mia với ước mơ làm diễn viên bị gia đình phản đối; để hiểu thêm Seb với những nỗ lực làm sống lại nhạc Jazz truyền thống; để thấm thía nỗi buồn của họ khi vì thực hiện hoài bão mà phải hy sinh tình yêu của mình.
A rush, a glance, a touch, a dance
To look in somebody’s eyes
To light up the sky
To open the world and send me reeling.
Chuyện tình kết thúc tự nhiên như khi nó đến. Seb và Mia thất vọng. Người xem lại càng thất vọng hơn vì thời nay, biết bao người cũng đã từng hy sinh mối tình đẹp của mình để theo đuổi đam mê.
Đạo diễn chọn đoạn kết theo kiểu Đầu – Cuối Tương Ứng và What if (đưa ra tình huống giả sử), để ôn lại lần nữa những kỷ niệm hai người có bên nhau, để làm sống lại những nuối tiếc, những ước ao của họ, để thấy chặng đường chông gai đã qua khi giờ đây họ đã thành đạt. Và cuối cùng để người ta phải khóc cho một cuộc tình trong khi cười vì biết đây là kết thúc tốt đẹp nhất dành cho Seb và Mia.
Đời không như là mơ.
Thông điệp 2 – Hoài Bão / Sự Nghiệp
Bài hát chủ đề của bộ phim là City of Stars. Nội dung xoay quanh việc tìm ra tình yêu và bất chấp tất cả để gắn bó với nó. Đây cũng là khúc nhạc mà Seb và Mia thường cùng nhau ca hát. Những tưởng hai người sẽ sống được như bản tình ca này nhưng không ngờ đến phút chót vẫn là từ bỏ nhau.
I don’t care if I know just where I will go.
‘Cause all that I need’s this crazy feeling.
Tuy nhiên, điều đáng quý nhất đó là họ vẫn nghĩ về nhau như hai người bạn. Vào đoạn kết, nụ cười họ dành cho nhau như nói thay những lời tán thưởng giấc mơ đã thành hiện thực.
City of stars, are you shining just for me?
City of stars, never shined so brightly.
Thành phố ngôi sao, là ẩn dụ cho một nơi tình yêu nảy nở, vừa hàm ý chính bản thân họ cuối cùng đã chạm được đến những vì sao. Bởi vì trong họ, đam mê cũng chính là lẽ sống, là động lực ban đầu giúp họ vượt qua sóng gió và không bao giờ bỏ cuộc. Mia đã chứng minh điều đó thông qua hình ảnh người dì “điên” – người đã gợi cảm hứng trong cô từ khi còn bé.
I trace it all back to then.
Her, and the snow, and the Seine.
Smiling through it.
She said she’d do it again.
Với thông điệp này, La La Land đánh vào những khán giả thuộc lứa tuổi lớn hơn một chút. Những người đã từng trải qua cảm giác thành công nhưng thỉnh thoảng vẫn ngoảnh đầu nhớ lại những gì mình đã phải đặt xuống và quên đi. Có lẽ, khi thành đạt, ai cũng sẽ một lần nhớ về một “quán bar” như Seb’s, một “bản nhạc” như City of Stars, một “quán cafe” như nơi Mia từng làm việc, một mối tình dang dở thời đó.
And here’s to the fools who dream.
Crazy as they may seem.
Here’s to the hearts that break.
Here’s to the mess we make.
Thông điệp 3 – Lòng Hoài Cổ
Thông điệp cuối cùng lại là thông điệp làm tôi trăn trở nhất. Đã qua thời yêu đương, và cũng đã có một công việc ổn định. Tôi quan tâm nhiều đến đời sống tinh thần của mình và của xã hội. Tôi tìm thấy một phần bản thân mình trong Seb khi anh ta đau đáu muốn hồi sinh nhạc Jazz truyền thống, thấy anh ta phải ngậm ngùi chấp nhận sự cải biên mà ban đầu anh cho là quái dị của nhạc Jazz hiện đại.
Thú thật, lúc xem những phân cảnh này, tôi bỗng nhớ đến bộ phim Em Là Bà Nội Của Tôi. Lần đó, nhờ hiệu ứng vang dội của phim do những bản hoà âm, phối khí mới và cách trình bày trẻ trung mà một thời gian lớp trẻ đua nhau tìm về với dòng nhạc xưa mà ban đầu vốn ít người quan tâm. Tuy nhiên với cá nhân tôi và một số những người lớn tuổi hơn khác thì thực sự là “nghe không quen.” Tuy nhiên, thật khó mà lan toả được giá trị xưa cũ nếu bước đầu không giúp những người trẻ khởi động, làm nóng, cho họ một chút thích thú tò mò để tự mình tìm về và trân trọng những giá trị đó.
Những người hoài cổ cực đoan đôi khi lại có tâm lý bài xích cách tân. Họ cho đó là làm dị dạng những thứ tốt đẹp ngày xưa, nhưng tại sao lại không thử mở lòng nếu sự cách tân đó được đầu tư nghiêm túc, giống như nhân vật Keith đã nói:
How are you gonna be a revolutionary if you’re such a traditionalist? You hold onto the past, but jazz is about the future.
Tuy nhiên lòng hoài cổ chỉ là một thông điệp phụ, nhè nhẹ lồng ghép vào bộ phim dưới dạng xây dựng tính cách nhân vật. Nó không đẹp như câu chuyện tình yêu, không tạo cảm giác đau đáu, ám ảnh như giấc mơ vươn tới thành công. Tinh thần hoài cổ ở đằng sau, ở bên dưới, lặng thầm đẩy mạnh phim lên cao trào; nhẹ nhàng luồn lách qua từng phân cảnh và những hình ảnh biểu tượng.
Theo tôi, tuy đóng vai trò không lớn về nội dung, nhưng sự hoài cổ lại có sức ảnh hưởng rất lớn về mảng nghệ thuật. Cả một bộ phim La La Land là đứa con tinh thần hoài cổ của đạo diễn. Ngay từ những thước phim đầu tiên, người xem đã thấy phảng phất tỷ lệ khung hình của những bộ phim trắng đen hồi xưa. Chất liệu màu sắc retro gợi nên không khí trầm lắng, nhẹ nhàng, rất nhiều những cảnh phim được dựng lại từ những vở nhạc kịch nổi tiếng khi tôi còn chưa ra đời. Và đó chính là thứ làm nên một La La Land đẹp say lòng người bên cạnh một nội dung nhân văn và ý nghĩa.
Kết
Với nhiều lớp lang để tách bóc, La La Land hay không phải chỉ bởi nó đẹp, mà bởi nó đáng để người ta xem lại nhiều lần và ngẫm nghĩ về nó. Với mỗi một đối tượng người xem khác nhau thì La La Land lại tác động đến họ theo một cách khác nhau. Và với tầng ý nghĩa nào, thông điệp nào, người xem cũng đều phải trăn trở với một bộ phim tưởng như quá “kịch” nhưng lại quá “đời.” Và dó, theo tôi, chính là lý do mang thành công đến cho La La Land.
daiduongvahaitac.wordpress.com 